Dünya gazetesi yazarı Vahap Munyar, Hakan Göral’la COVID-19 sürecinde Tekfen Tarımsal Sanayi Grubu’nun faaliyetleri, sektördeki konumu ve planları üzerine konuştu.
TEKFEN Holding Tarımsal Sanayi Grubu’ndan sorumlu Başkan Yardımcısı, Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Göral, COVID-19 sürecinde başında bulunduğu gruba bağlı şirketlere baktı:
– Ne gübre, ne de tarımla ilgili diğer şirketlerimiz pandemi nedeniyle durmadı. Sokağa çıkma yasakları sırasında bile ara vermeden üretim sürdü.
Bu dönemde tarımın öneminin daha iyi anlaşıldığını irdeledi:
– Ülkeler kendi ihtiyaçlarına yöneldi. Ülkemizde bugüne kadar su ve toprağın kıymeti bilinmedi. Oysa 2030-2040 döneminde soğuk savaş gıda ve gıdaya erişim için olacak.
Tarımın tohumla başladığına odaklandı:
– Tohumda dededen, babadan kalma yöntemlerle yol alamayız. “Yakışıklı baba, güzel anneden yakışıklı çocuk olur” anlayışıyla tohumda üst kategoriye yönelmek gerekiyor.
Göral’la Tekfen Tarımsal Sanayi’nin sektördeki konumunu, planlarını konuşmak üzere görüntülü platformda buluştuk. Tohum çalışmalarına buğdaydan örnek verdi:
– 10 yılda 8 tane sertifikalı tohum geliştirdik. Türkiye’de ortalama buğday verimi dönümde 300 kilo dolayındadır. Bizim tohumlar 800-890 kiloyu yakaladı.
Tekfen Tarımsal Sanayi’nin amiral gemisi gübreye değindi:
– 2015 yılında Samsun’da 350 milyon dolarlık ek gübre yatırımı yaptık. Mevcut fabrikayı dikey hale getirdik. Sülfürik asit ve fosforik asit fabrikası ekledik.
Toros Gübre’nin ihracat temposuna işaret etti:
– 450 bin ton gübre ihraç ediyoruz. Gübre ihracatından sağladığımız gelir 120 milyon dolar.
Gönen Yenilenebilir Enerji’nin yüzde 70’ini satın aldıklarını vurguladı:
– Tesis, organik atıklardan 3 megavat elektrik üretiyor. Ortaya çıkan katı atık, farklı prosesle organik gübreye dönüşüyor. Belirli oranda kimyasal gübreyle karıştırılarak “organomineral” elde ediliyor.
Bu noktada toprakta organik içeriğin azalmasının etkisi üzerinde durdu:
– Topraktaki organik içerik yüzde 2’nin altına indiğinde gübre de çalışmıyor. Burada “organomineral gübre” etkili olabiliyor.
Yeri gelmişken yeni yatırımdan söz etti:
– Meram’da Gönen’deki tesisin abisini kuruyoruz. 35 milyon dolarlık yatırımla Meram’da organik atıklardan 7 megavat elektrik üretilecek. Tesisten yılda 70 bin ton “organomineral gübre” elde edilecek.
Gönen’deki yıllık üretimin 30 bin ton olduğunu kaydetti:
– “Organomineral gübre”nin satışı beklentimizin üzerinde gidiyor. En az bir tane daha benzer tesisten kurmayı gündemimize alabiliriz.
Tekfen Holding, 1974’te Toros’la tarıma girdi. Tekfen Tarımsal Araştırma, Alanar Meyve, Alanar Fidan derken, Tarımsal Sanayi Grubu’nun cirosu 2019’da 4 milyar lirayı buldu.
Grup, tarımda daha da öne çıkmaya dönük adımlar atıyor…
Grubun tarıma verdiği önem, Tekfen’in kurucularından ve TEMA Vakfı’nın kurucusu olan Nihat Gökyiğit’in üstlendiği misyona yakışıyor…
Alanar’ın 268 bin ağacı var, ihracatı 25 milyon dolar
TEKFEN Holding Tarımsal Sanayi Başkan Yardımcısı Hakan Göral’a Alara Tarım’ı satın alarak büyüdükleri kiraz işini sordum, yanıtladı:
– Alanar’ın 268 bin ağacı var. Amiral ürünü kiraz. Yanı sıra incir, kestane, nar ve kayısımız da var.
Kiraz ihracatını merak ettim, anlattı:
– 12 bin ton kiraz çıkacak bu yıl. Yüzde 20’si kendi bahçemizden, yüzde 80’i de satın alma yoluyla elde ediliyor. Kirazın yüzde 90’ı ihraç ediliyor.
Pandemi nedeniyle kapıların bir süre kapalı kalmasından endişe ettiklerini belirtti:
– Gıda, öncelikli sektör olarak belirlenince endişemiz ortadan kalktı. Kiraz ihracatı 25 milyon doları buluyor.
Kirazla ilgili hedeflerini paylaştı:
– Ürün standardı için kirazın yüzde 80’ini kendi bahçemizde yetiştirmeyi hedefliyoruz.
Patateste ilk adım mikroskopla atıldı, 1.6 milyon yumru oldu
TEKFEN Holding Tarımsal Sanayi Grubu’ndan sorumlu Başkan Yardımcısı Hakan Göral, patateste yumruya uzanan ilk adımın mikroskop altında hücre işlemiyle atıldığını belirtti:
– Bu yıl 1.6 milyon yumru ürettik. Bu yumrulardan 15-16 bin ton patates elde edilebilir.
Ürettikleri yumruları Nevşehir’de modernize ettikleri 15 bin ton kapasiteli kaya depolarda beklettiklerini bildirdi:
– Patateste hedefimiz 70-80 bin tona ulaşmak.
Susam işine ‘ikinci ürün’ olarak girdik
TEKFEN Holding Tarımsal Sanayi Grubu’ndan sorumlu Başkan Yardımcısı Hakan Göral, Türkiye’nin yılda 160-170 bin ton susam tükettiğine işaret etti:
– Yılda 145 bin ton susam ithal ediliyor, 250 milyon dolar ödeniyor. İthal susam daha çok Afrika’dan geliyor.
Susam işinde İsrailli bir şirketle çalıştıklarını, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi’yle işbirliği yaptıklarını bildirdi:
– Susamda “milli çeşit” tescili yaptık. Mekanik hasata uygun ilk ve tek susamı geliştirdik.
Hasatın modifiye edilmiş biçerdöver ile yapılabildiğini kaydetti:
– Susamda hedefimiz 5 yılda 20 bin tonluk üretimi yakalamak.
Fidanını ürettiğimiz ‘muz’a biz de girdik
TEKFEN Holding Tarımsal Sanayiden sorumlu Başkan Yardımcısı Hakan Göral, Adana’daki Ar-Ge merkezinde uzun süredir muz fidanı yetiştirdiklerini vurguladı:
– Teknoparkta yerimiz de vardı, biz de muz üretimine girmeye karar verdik. Yetiştirdiğimiz 400 bin muz fidanının bir kısmını kendimize ayırıyoruz, kalanını satıyoruz.
Muz üretiminde şimdilik 102 ton üretim yaptıklarını belirtti:
– Muz üretiminde büyümeye dönük yatırım yapacağız. 500-600 tonlara çıkacağız.